Dịch COVID-19 trên người và dịch tả lợn Châu Phi vẫn diễn biến phức tạp: Sau đại dịch Covid-19 đời sống, kinh tế, xã hội trong nước và trên thế giới có nhiều thay đổi. Đặc biệt tình trạng lạm phát khiến người tiêu dùng hạn chế tiêu dùng thực phẩm, trong đó có thịt lợn, khiến cho thị trường thịt lợn trong nước bị co hẹp. Bên cạnh đó, Dịch tả lợn châu Phi cũng vẫn diễn biến hết sức phức tạp, khó lường, âm thầm gây thiệt hại cho ngành chăn nuôi lợn.
Chi phí đầu vào sản xuất tăng cao: Việc tăng giá kỷ lục của các nguyên liệu TĂCN trên thị trường quốc tế là do tăng giá năng lượng mà chủ yếu từ hậu quả của xung đột giữa Nga – Ukraine đã gây khó khăn và thách thức lớn cho ngành chăn nuôi nói chung và chăn nuôi lợn nói riêng. Bởi chi phí thức ăn chăn nuôi chiếm 65-70% giá thành sản xuất trong chăn nuôi.
Với giá nguyên liệu TĂCN tăng cao từ năm 2021 đến nay, khiến cho năm 2022, giá TĂCN tăng 17-18 lần. Từ đầu năm tới tháng 8/2023, giá TĂCN đã giảm 5 lần, tùy doanh nghiệp; nhưng việc tăng chi phí TĂCN đã làm cho lợi nhuận người chăn nuôi lợn giảm mạnh, có nhiều thời điểm, người chăn nuôi lợn bị lỗ, phải treo chuồng, đặc biệt là với chăn nuôi nông hộ nhỏ, lẻ.
Tổ chức sản xuất chăn nuôi gắn với thị trường còn bất cập: Tổ chức sản xuất chăn nuôi lợn theo chuỗi ở nước ta còn yếu, thiếu bền vững, vẫn còn bị động trong việc tìm đầu ra cho sản phẩm, hiệu lực các cam kết trong hợp tác chăn nuôi (theo liên kết dọc và liên kết ngang) không cao và kém hiệu quả; các mô hình tổ chức sản xuất chăn nuôi theo chuỗi giá trị còn ít.
Quy mô chăn nuôi nhỏ còn chiếm tỷ trọng cao, việc áp dụng quy trình sản xuất chuyên nghiệp, hiện đại còn hạn chế. Việc ứng phó với thông tin thị trường chưa tốt của người chăn nuôi là hạn chế lớn, gây nên nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất cũng như dự báo thị trường, hầu hết người chăn nuôi còn bị động và phụ thuộc vào thương lái, người tiêu thụ trung gian.
Năng suất sản xuất chăn nuôi lợn còn hạn chế: Năng suất sinh sản của đàn nái vẫn còn khá thấp so với khu vực và thế giới, chất lượng giống và sản phẩm chăn nuôi không đồng đều. Hiện nay, năng suất, chất lượng đàn giống lợn vẫn chưa đạt yêu cầu, năng suất chăn nuôi lợn nái của nước ta vẫn còn khá thấp (18-20 con cai sữa/nái/năm); năng suất chăn nuôi lợn trong trang trại đã được cải thiện nhưng vẫn còn hạn chế so với các nước có nền chăn nuôi lợn phát triển (năng suất lợn nái đạt 21-25 con cai sữa/nái/năm, trong khi đó, năng suất sinh sản lợn của Đan Mạch là 36-38 con cai sữa/nái/năm, một số nước như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Thái Lan chỉ tiêu này là 24-28 con cai sữa/nái/năm).
An toàn sinh học còn yếu, phòng chống dịch bệnh khó khăn: Chăn nuôi an toàn sinh học trong các cơ sở chăn nuôi lợn vẫn chưa đảm bảo dẫn đến dịch bệnh xảy ra phức tạp, đặc biệt là tại các trang trại quy mô nhỏ và nông hộ. Tỷ lệ cơ sở chăn nuôi nhỏ, quy mô nông hộ còn chiếm tỷ trọng cao (trên 78%), bố trí chuồng trại trong khu dân cư, sát với nhà ở, mức độ an toàn sinh học hạn chế. Do vậy, dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trên lợn xảy ra khá thường xuyên và đe dọa sự bền vững của ngành chăn nuôi lợn. Nếu không cải thiện về chăn nuôi an toàn sinh học, không nâng cao trình độ về kiểm soát dịch bệnh, tổng đàn lợn sẽ biến động mạnh dẫn đến mất cân đối cung – cầu và gây ra khủng hoảng thiếu hoặc khủng hoảng thừa trong tương lai.
Chưa phát triển được các thương hiệu lợn bản địa, đặc sản: Đến nay, chăn nuôi lợn nước ta đã hình thành và phát triển lâu đời. Theo thống kê hiện nước ta có 24 giống lợn bản địa với nhiều đặc tính sinh học quý và chất lượng thịt thơm ngon. Các giống lợn bản địa được phân bố khắp các vùng sinh thái cả nước. Tuy vậy, số lượng lợn bản địa ngày càng suy giảm, nguồn gen quý ngày càng mai một. Rõ ràng, việc phát triển các ngành sản xuất nông nghiệp tích hợp đa giá trị (ẩm thực, văn hóa, du lịch, sinh thái và kinh tế) trong chăn nuôi lợn chưa được khai thác.
Cạnh tranh thực phẩm tăng: Việt Nam đã ký kết 17 hiệp định thương mại tự do, trong đó, có các hiệp định thương mại thế hệ mới như CPTTP, EVFTA; ngoài ra, nước ta cũng ký kết các hiệp định song phương với nhiều nước có nền chăn nuôi tiến tiến. Do vậy, việc sản phẩm chăn nuôi nói chung và sản phẩm thịt lợn nói riêng của nước ta sẽ gặp khó khăn hơn khi ta buộc phải mở cửa cho thực phẩm nhập khẩu từ Hoa Kỳ, Brazil, Nga, Ấn Độ và Đức; sản phẩm nhập khẩu sẽ cạnh tranh mạnh với sản phẩm trong nước.
